Web Sunucusu Nedir İnternetin arka planında çalışan ve kullanıcıların talep ettikleri web sayfalarını, dosyaları ve diğer içerikleri sunan temel teknolojiye “web sunucusu” denir. Günümüzde her web sitesi, bir veya birden fazla web sunucusu kullanılarak çalışır. Bu yazıda, web sunucularının ne olduğunu, nasıl çalıştığını ve ne işe yaradığını detaylı bir şekilde ele alacağız.
Web Sunucusu Nedir?
Web sunucusu, bir bilgisayar yazılımı ya da donanımıdır. Web tarayıcısından gelen istekleri işler ve istenilen dosyaları (örneğin HTML, CSS, JavaScript, resim veya video dosyalarını) tarayıcıya geri gönderir. Temel olarak web sunucuları, istemci (client) ile sunucu (server) arasında bir köprü görevi görür.
Örneğin, tarayıcınıza bir web sitesi adresi yazıp “Enter” tuşuna bastığınızda, bu istek internet üzerinden ilgili web sunucusuna ulaşır. Web sunucusu, talep edilen sayfayı bulur ve kullanıcıya iletir.
Web Sunucularının Çalışma Prensibi
Bir web sunucusunun temel işlevi, istemciden (örneğin tarayıcıdan) gelen HTTP veya HTTPS isteklerini alıp işlemek ve karşılığında bir yanıt döndürmektir. Bu süreci daha ayrıntılı olarak ele alalım:
- İstemci Talebi (Request): Kullanıcı, bir web tarayıcısı (örneğin Chrome veya Safari) kullanarak bir web adresine (URL) erişmek istediğinde bir HTTP isteği oluşturur.
- İstek Sunucuya Ulaşır: Bu istek, internet üzerinden ilgili web sunucusuna yönlendirilir.
- Sunucu İsteği İşler: Web sunucusu, gelen isteği analiz eder ve talep edilen dosyayı ya da sayfayı bulur. Eğer talep dinamik bir içerik gerektiriyorsa, sunucu ek işlem yapabilir (örneğin bir veritabanı sorgusu).
- Yanıt Gönderimi (Response): Sunucu, istemciye HTTP yanıtı olarak talep edilen içeriği gönderir. Yanıt genellikle bir web sayfası, resim veya dosya biçiminde olur.
- Tarayıcı İçeriği Gösterir: Tarayıcı, gelen yanıtı işler ve kullanıcıya görsel bir arayüzde gösterir.
Web Sunucusunun İşlevleri
Web sunucularının yalnızca içerik sunmakla kalmayıp, çeşitli kritik işlevlere de sahip olduğunu belirtmek önemlidir:
1. HTTP İsteklerini Yönetmek
Web sunucuları, kullanıcıların tarayıcılarından gelen HTTP ve HTTPS isteklerini işler. Örneğin, bir web sayfasını açmak istediğinizde tarayıcınız, sunucuya GET isteği gönderir.
2. Statik ve Dinamik İçerik Sunmak
- Statik İçerik: HTML, CSS ve görüntü dosyaları gibi önceden hazırlanmış içeriklerdir.
- Dinamik İçerik: PHP, Python veya ASP.NET gibi sunucu taraflı diller kullanılarak oluşturulan ve kullanıcının isteğine göre değişen içeriklerdir.
3. Güvenlik Sağlamak
Web sunucuları, HTTPS protokolü aracılığıyla güvenli veri iletimini sağlar. Ayrıca, kötü amaçlı trafik ve saldırılara karşı güvenlik duvarı (firewall) gibi özellikler sunabilir.
4. Loglama ve İzleme
Sunucular, kullanıcı isteklerini ve yanıtları kaydeder. Bu loglar, sorunların tespiti ve çözümü için kullanılabilir.
5. Yük Dengeleme
Yoğun trafiği yönetmek için birden fazla sunucu arasında yük dengelemesi yapılabilir. Bu sayede web sitesinin performansı artırılır.
Popüler Web Sunucuları
Piyasada farklı ihtiyaçlara uygun birçok web sunucusu bulunmaktadır. İşte en yaygın kullanılan web sunucuları:
- Apache HTTP Server:
- Açık kaynaklı bir web sunucusudur.
- Esnekliği ve özelleştirilebilir yapısı ile popülerdir.
- Nginx:
- Apache’ye kıyasla daha hızlı ve hafif bir sunucudur.
- Özellikle yüksek trafikli sitelerde tercih edilir.
- Microsoft IIS (Internet Information Services):
- Windows tabanlı sistemler için optimize edilmiştir.
- ASP.NET projelerinde yaygın olarak kullanılır.
- LiteSpeed:
- Yüksek performans sunan ve WordPress gibi platformlarla uyumlu bir sunucudur.
- Tomcat:
- Java uygulamaları için özel olarak geliştirilmiştir.
Web Sunucusu Kullanım Alanları
Web sunucuları, sadece web siteleri için değil, aynı zamanda birçok farklı dijital projede de kullanılır:
- E-ticaret Siteleri: Ürün bilgilerini ve ödeme sistemlerini barındırır.
- Bloglar ve Portföy Siteleri: İçerik paylaşımı yapılır.
- API Barındırma: Web servislerini çalıştırır.
- Veritabanı Yönetimi: Dinamik içerikli sitelerin veri taleplerini işler.
Web Sunucusu Seçerken Nelere Dikkat Edilmeli?
- Performans: Trafik yoğunluğuna uygun bir web sunucusu seçmek önemlidir.
- Desteklenen Teknolojiler: Kullanmak istediğiniz programlama dili ve çerçeveleri desteklediğinden emin olun.
- Güvenlik: Sunucunun DDoS saldırılarına ve diğer tehditlere karşı koruma sağladığını kontrol edin.
- Maliyet: Açık kaynaklı çözümler daha düşük maliyetlidir, ancak özel ihtiyaçlarınız varsa ücretli seçenekleri değerlendirin.
