Yazılım Doğrulama ve Geçerlilik Testi Nedir? , yazılım geliştirme sürecinin önemli aşamalarıdır ve birbirleriyle yakın ilişkili olsalar da farklı kavramlardır . Yazılım Doğrulama ve Geçerlilik Testi Nedir? İkisi de yazılımın kalitesini, işlevselliğini ve kullanıcı gereksinimlerini karşılayıp karşılamadığını değerlendirmek için kullanılır. Ancak, doğrulama ve geçerlilik testlerinin amaçları, kapsamları ve gerçekleştirilme biçimleri farklıdır.
Yazılım Doğrulama (Validation)
Yazılım doğrulama, yazılımın belirtilen gereksinimlere uygunluğunu ve kullanıcı beklentilerine ne kadar uyduğunu değerlendirme sürecidir. Bu, genellikle yazılımın son kullanıcılar tarafından nasıl çalıştığını görmek amacıyla yapılan testlerden oluşur. Doğrulama, yazılımın doğru “yapıp yapmadığını” kontrol eder ve genellikle yazılımın kullanıcı gereksinimlerine göre doğru sonuçlar verdiğini doğrulamayı hedefler. Doğrulama, kullanıcılar ve yazılımın nihai hedeflerine odaklanır.
Yazılım doğrulama, şu soruları cevaplamaya çalışır:
- Yazılım, doğru işlevsellikleri ve özellikleri sağlıyor mu?
- Yazılım, kullanıcı gereksinimlerini karşılıyor mu?
- Yazılım, kullanıcıların beklediği şekilde çalışıyor mu?
Doğrulama genellikle Kullanıcı Kabul Testi (UAT) gibi testlerle yapılır ve yazılımın son kullanıcılar tarafından test edilmesini içerir. Bu süreç, yazılımın beklentileri karşılayıp karşılamadığını netleştirmeyi amaçlar.
Yazılım Geçerliliği (Verification)
Yazılım geçerliliği, yazılımın doğru bir şekilde tasarlanıp tasarlanmadığını kontrol etmek için yapılan bir süreçtir. Geçerlilik testi, yazılımın tasarımının ve geliştirilmesinin başlangıcından itibaren yazılımın spesifikasyonlara uygunluğunu test eder. Bu süreçte, yazılımın doğru bir şekilde inşa edilip edilmediği, yani yazılımın “doğru şekilde yapılıp yapılmadığı” sorgulanır.
Geçerlilik testi şu soruları cevaplamaya çalışır:
- Yazılım doğru bir şekilde geliştirilmiş mi?
- Yazılımın tasarımı ve kodlaması, belirlenen gereksinimlere uygun mu?
- Yazılım, sistemin gereksinimlerine ve tasarım spesifikasyonlarına uygun olarak çalışıyor mu?
Geçerlilik testi, yazılımın her aşamasında yapılabilir ve genellikle yazılımın doğru teknik gereksinimlere, standartlara ve tasarım dokümanlarına uygun olup olmadığını denetler.
Doğrulama ve Geçerlilik Testi Arasındaki Farklar
| Özellik | Yazılım Doğrulama (Validation) | Yazılım Geçerlilik Testi (Verification) |
|---|---|---|
| Amaç | Yazılımın doğru işlevsellik ve kullanıcı gereksinimlerine uygun olup olmadığını belirlemek. | Yazılımın doğru şekilde tasarlanıp geliştirilip geliştirilmediğini test etmek. |
| Odak Noktası | Kullanıcı beklentileri ve işlevsel gereksinimler. | Yazılımın tasarım ve geliştirme süreçlerindeki doğruluk. |
| Sorular | “Yazılım doğru işlevleri yerine getiriyor mu?” | “Yazılım doğru bir şekilde tasarlandı mı?” |
| Yöntemler | Kullanıcı Kabul Testi (UAT), Fonksiyonel Testler, Performans Testleri, Güvenlik Testleri. | Kod İncelemesi, Tasarım İncelemesi, Statik Analiz, Testler. |
| Zamanlama | Yazılım geliştirme sürecinin sonunda yapılır, genellikle son kullanıcılar tarafından gerçekleştirilir. | Yazılım geliştirme sürecinin erken aşamalarında yapılır, genellikle geliştirme ekibi tarafından gerçekleştirilir. |
| Yararlanıcılar | Son kullanıcılar, iş analistleri, müşteri temsilcileri. | Yazılım geliştiricileri, sistem analistleri, kalite güvence mühendisleri. |
Yazılım Doğrulama Süreci
Yazılım doğrulama süreci şu adımlardan oluşur:
- Gereksinimlerin Belirlenmesi ve İncelenmesi:
Yazılımın başlangıcında, kullanıcı gereksinimleri ve beklentileri net bir şekilde tanımlanır. Bu gereksinimler, doğrulama sürecinin temelini oluşturur. - Prototip ve Model Testleri:
Yazılımın tasarım aşamalarında, prototipler veya modeller kullanılarak doğrulama yapılabilir. Bu testlerde, yazılımın işlevselliği ve özellikleri, kullanıcı gereksinimlerine uygunluk açısından kontrol edilir. - Kullanıcı Kabul Testi (UAT):
Son kullanıcılar tarafından yapılan testler, yazılımın gerçek dünyada nasıl çalıştığını ve kullanıcıların ihtiyaçlarını karşılayıp karşılamadığını değerlendirir. - Fonksiyonel Testler:
Yazılımın her bir fonksiyonu, belirlenen gereksinimlere uygun olarak test edilir. Bu testler yazılımın doğru çalışıp çalışmadığını kontrol eder. - Performans Testleri:
Yazılımın yüksek yük altında nasıl performans gösterdiği değerlendirilir. Performansın doğrulanması, yazılımın kullanıcı beklentilerine uygun olup olmadığını belirlemek için gereklidir. - Sonuçların Analiz Edilmesi ve İyileştirmeler:
Testlerden elde edilen veriler analiz edilir ve yazılımda gerekli düzeltmeler yapılır. Bu aşamada, yazılımın gerçek gereksinimleri ne kadar karşıladığı değerlendirilir.
Yazılım Geçerliliği Süreci
Yazılım geçerliliği süreci şu adımları içerir:
- Gereksinim ve Tasarım İncelemesi:
Yazılımın tasarımı, yazılımın gereksinimlere uygun olup olmadığı açısından incelenir. Tasarımın doğruluğu, yazılımın doğru şekilde inşa edilip edilmediğini belirler. - Kod İncelemesi ve Analizi:
Yazılımın yazılım geliştirme sürecinde yazılan kodlar, belirli standartlara ve spesifikasyonlara uygunluk açısından incelenir. Statik analiz araçları kullanılarak hatalar tespit edilir. - Testler ve Simülasyonlar:
Yazılımın her aşamasında yapılan testlerle, yazılımın doğru şekilde çalışıp çalışmadığına bakılır. Bu, tasarımın gereksinimlere uygunluğunu doğrulamayı amaçlar. - Yazılımın İncelenmesi:
Yazılımın her aşamasında yapılan gözden geçirmeler ve testlerle, yazılımın doğru ve beklenen işlevleri yerine getirip getirmediği kontrol edilir.
